Granica państwowa z Republiką Czeską liczy aż 795,91 km, oznacza to, że odcinek graniczny z południowym sąsiadem Polski stanowi aż 22% całkowitej długości polskich granic państwowych. Granica z Republiką Czeską zalicza się także do najstabilniejszych, bowiem już w średniowieczu przebieg granicy pomiędzy obszarami władców polskich i czeskich pokrywał się z podziałami językowymi i kulturowymi. Naturalne bariery geograficzne rozciągnięte pomiędzy oboma krajami, sprawiły, że prócz nielicznych przypadków, oba narody funkcjonowały jako zgodni i współpracujący ze sobą sąsiedzi. Chociaż trzeba pamiętać o mniej chlubnych rozdziałach wspólnej historii i o tym, że w poprzednim stuleciu dochodziło pomiędzy oboma krajami do sporów terytorialnych i korekt przebiegu wspólnej granicy. Obecny przebieg granicy został ustalony w 1958 r., choć niewielki skrawek ziemi, wynoszący 368,44 ha pozostaje nadal od ostatecznej regulacji.
Dzieje polsko-czeskiego sąsiedztwa są ściśle związane z historią krystalizowania się państwowości obu krajów. Na wspólnej historii nie ciąży negatywny balast doświadczeń, ale nie znaczy to jednocześnie, że stosunki polsko-czeskie miały zawsze status dobrego sąsiedztwa, bowiem nie brakowało w niej okresów burzliwych i naznaczonych konfliktami. W czasie, kiedy rodziła się polska i czeska państwowość, to Śląsk był areną współpracy, ale i rywalizacji władców polskich i czeskich. Na jego terenie bowiem splatały się bądź wchodziły w kolizję wtedy interesy poszczególnych książąt, a później królów. Utworzone przez Mieszka I państwo polskie, weszło wszak w strategiczny sojusz z księstwem Czech, scementowanym małżeństwem księcia polskiego z czeską księżniczką – Dobrawą. W efekcie, Bolesław I Chrobry, syn Mieszka i Dobrawy, zasiadał w latach 1003 – 1004 na tronie czeskim, przyjmując wtedy imię Bolesława IV. Bliskość kulturowa i geograficzna a także obowiązujący w średniowieczu system dziedziczenia i sojuszów, opieranych na powiązaniach rodzinnych sprawiła, że pograniczne obszary, ale i inne dzielnice ówczesnej Polski był przedmiotem rywalizacji polskich i czeskich możnowładców. Warto pamiętać, że w latach 1300 – 1305 królem Polski był Wacław II, który od 1278 r. zasiadał na tronie czeskim. Krótki epizod unii personalnej, nie został już powtórzony a w 1306 r. korona polska wróciła do dynastii Piastów, kiedy tron objął Władysław II Łokietek. Z dziejów polsko-czeskiego sąsiedztwa warto też zapamiętać rok 1335, kiedy w Wyszehradzie odbył się zjazd króla polskiego Kazimierza III Wielkiego, czeskiego Jana Luksemburczyka i węgierskiego Karola Andegaweńskiego. Zjazd zakończył polsko-czeski spór o koronę Polską, choć nie oznaczał polsko-czeskiej rywalizacji na Śląsku, która trwała z przerwami aż do XVI w. Mówiąc o wspólnocie dziejów Polski i Czech nie można też pominąć faktu, że w XV w. i do 1526 r. na tronach obu krajów zasiadali Jagiellonowie. Po wejściu Czech w skład państwa Habsburgów w 1526 r., a w 1741 r. Śląska w skład królestwa Prus, intensywność polsko-czeskiego sąsiedztwa osłabła, ludność poddana została wpływom kultury austriackiej i niemieckiej.
Nowy rozdział polsko-czeskiego sąsiedztwa rozpoczął się w 1918 r. Koniec I wojny światowej przyniósł Polakom i Czechom oraz Słowakom niepodległość. Oba kraje Polska i Czechosłowacja, borykały się z podobnymi problemami, w tym trudnościami ze stworzeniem spójności w wielokulturowych i podzielonych społeczeństwach. Oba kraje stały się także ofiarami totalitaryzmów i II wojny światowej, Czesi w 1938 r. w wyniku układu monachijskiego, a Polacy rok później, kiedy III Rzesza we współpracy z ZSRR dokonała kolejnego rozbioru Polski.
Koniec II wojny światowej nie przyniósł jednak wolności ani dla Polaków, ani dla Czechów i Słowaków. Odrodzona po wojnie Polska i Czechosłowacja zostały włączone w radziecką strefę wpływów. Na tym tle warto pamiętać o ciemnych stronach polsko-czeskich stosunków XX w. W 1938 r., polskie wojska zajmując Zaolzie, postawiły się po stronie niemieckiego agresora, a w 1968 r. – brały udział w interwencji układu warszawskiego w stłumieniu praskiej wiosny.
Dopiero upadek bloku wschodniego w 1989 r. i demokratyzacja, która w Polsce zaczęła się od obrad okrągłego stołu i wyborów z 4 czerwca 1989 r., a w Czechosłowacji – Aksamitnej Rewolucji rozpoczęła nową epokę w dziejach wspólnego sąsiedztwa. Wzajemne relacje reguluje zawarty 6 października 1991 r. Układ między Rzecząpospolitą Polską a Czeską i Słowacką Republiką Federacyjną o dobrym sąsiedztwie, solidarności i przyjacielskiej współpracy, który dał impuls do rozwoju współpracy na płaszczyźnie społecznej, kulturalnej, naukowej i gospodarczej. Pogłębiona ona została realizowanym równolegle procesem akcesji do Paktu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej. Dodatkowym forum współpracy pomiędzy krajami jest Grupa Wyszehradzka – V4, w której skład wchodzą także Słowacja i Węgry. Gospodarka czeska jest dla Polski drugim po Niemczech rynkiem zbytu, w przypadku importu zajmuje ona siódme miejsce. Wielość powiązań pomiędzy Polską a Czechami oraz tożsame interesy, w szczególności w obszarze bezpieczeństwa międzynarodowego, sprawia że relacje bilateralne mają znaczenie strategiczne.
Czechy